Tuimelarestraat 26. Hoeve (foto: Linda Malfait).

Medard Van den Weghe schreef het al in zijn "Geschiedenis van Moorslede (1894): "Het zuid-oostelijke deel van Moorslede, gelegen in de vlakte, die van den "Tuimelaere" en verder langs Dadizeele uitgaat, is eene zeer vruchtbare brede landstreek, bedekt met zware zandleem, die zeer geschikt is als landbouwgrond. Men kan er alle slag van gewassen op doen, zooals tarwe, rogge, haver, aardappelen, vlas, suikerijen, beeten, koolzaad, tabak enz...". Geen wonder dat het landschap van de Tuimelare gedurende de voorbije eeuwen was bezaaid met allerlei types van boerderijen, gaande van grote hofsteden - rond een binnenkoer en soms door wallen omringd - tot dubbel-boerderijen langs weerskanten van de weg, middelgrote klassieke hoeves in streekeigen stijl, tot kleinschalige landbouwvestigingen zoals 'kortwoonsten' (woningen met een stuk land en koterijen erbij), boerenburgerhuizen en boerenarbeiderswoningen.

Oplijsting van de boerderijen in de Tuimelarewijk

• Knaagreepstraat 1. Dit is een twijfelgeval. De vroegere en huidige bewoners van deze boerderij staan op de microkaarten van het gemeentehuis, vanaf Wereldoorlog I, allemaal vermeld onder de Koekuitwijk. Maar in de Atlas van de Buurtwegen (1842) staat deze hoeve C. Cneut in de Knaegreephoek (die later een deel werd van de Tuimelare). De Tuymelaervoetweg liep er pal naast! Alle andere huizen in de Knaagreepstraat horen zeker bij de Tuimelare. Daar bestaat geen twijfel over.
  
  Hoeve. Knaagreepstraat 2, ontworpen door de befaamde heropbouw-architect Ernest Apers (foto: Linda Malfait).
  
  Hoeve. Knaagreepstraat 7 (foto: Linda Malfait).

• Knaagreepstraat 2
  
• Knaagreepstraat 4
  
• Knaagreepstraat 7
  
• Knaagreepstraat 11

• Kouterweg 64 (met de naam Hoeve 1919)
  
• Kouterweg 66 (B&B met de naam De Kouterhoeve)
  
• Kouterweg 68
  
  Oude Heirweg 17. Gasthuishoeve van het verdwenen Gasthuis ten Bunderen, verwoest in WO I (lichtdrukmaal
  = fotografische opname op verzilverde koperplaat, volgens de zogeheten Daguerre methode, 19de eeuw).
  
  Hoeve, Oude Heirweg 18 (foto: Linda Malfait).
  
  Hoeve, Oude Heirweg 37. Gesloopt en vervangen door een nieuwe privéwoning (foto: Linda Malfait).
  
  Hoeve, Oude Heirweg 49, nu een privé-woning (foto: Linda Malfait).
  
  Oude Heirweg 51. Hoeve, wellicht daterend uit de 19de (foto: Linda Malfait).

• Oude Heirweg 17 (Gasthuishoeve van het vroegere Ten Bunderen)
  
• Oude Heirweg 18
  
• Oude Heirweg 37 (afgebroken en nu een nieuwbouw privéwoning)
  
• Oude Heirweg 49 (nu een privéwoonst)
  
• Oude Heirweg 51
  
• Oude Heirweg 61
  
  Hoeve. Tuimelarestraat 40 (foto: Linda Malfait).

• Tuimelarestraat 26
  
• Tuimelarestraat 11
  
• Tuimelarestraat 13
  
• Tuimelarestraat 17
  
• Tuimelarestraat 19
  
• Tuimelarestraat 36
  
• Tuimelarestraat 40

• Aardeweg 6
  
  
  De twee achter elkaar staande boerderijen, ter hoogte van de Menensesteenweg 36 (Atlas der Buurtwegen, 1841).

• Menensesteenweg 36. Ter hoogte van deze moderne woning stonden ooit twéé boerderijen achter elkaar. De boerderij vooraan (aangeduid met gele stip) omvatte een brouwerij. De achterliggende omwalde hoeve (aangeduid met rode stip) werd vernield tijdens Wereldoorlog I (1914-1918).
  
  Zo zag de boerderij in de Mgr. Catrystraat nr. 32 er eind vorige eeuw uit (Bron: Google Streep Maps).

• Monseigneur Catrystraat 32 (nu een privéwoning) Deze straat, vroeger Veldstraat genoemd, vormt de scheidingslijn tussen het dorp Beitem (onderdeel van Rumbeke, dat gefusioneerd is met Roeselare) en Moorslede. De hoeve staat op het stuk grondgebied van Moorslede aan de zuidkant van de Veldstraat. Gedurende een anderhalve eeuw stond naast de hoeve een molen, Veldmolen genoemd, in de volksmond 'Sinnesaels molen'.

Boerderijen met erfgoedwaarde

Het Agentschap beschermt namelijk enkel de gebouwen die, behalve een vastgestelde, ook een HOGE erfgoedwaarde hebben, om deze te bewaren en veilig te stellen voor de toekomstige generaties. Het is daarom verboden om beschermd erfgoed te ontsieren, te beschadigen, te vernielen, te verwijderen, te slopen of op een andere manier de hoge erfgoedwaarde aan te tasten. De eigenaar en/of gebruiker moet het gebouw "als een goede huisvader" in goede staat behouden, en dus voor herstelling, beveiliging en beheer ervan de nodige werken (laten) uitvoeren om zo de toekomst van het gebouw te waarborgen. Voor die werken is altijd een voorafgaandelijke schriftelijke toestemming vereist van de bevoegde overheid.

Dit zijn de 3 agrarische gebouwen van de Tuimelare die mooi pronken op de lijst van het Vlaams Onroerend Erfgoed:

• Tuimelarestraat 26.
  
  Tuimelarestraat 26. Gebouwen rond het erf van de hoeve (foto: © Inventaris Onroerend Erfgoed).

  Deze boerderij werd gebouwd in 1921, naar een ontwerp van de bekende architect Ernest Apers*, volgens de streekeigen hoevebouw uit de periode na WO I (1914-1918). Rondom de grote binnenkoer staan het boerenhuis, het bakhuis, de ast, de schuur (met een heiligennisje boven de ingangspoort en het luik erboven, in de geveltop) en de stallen. Voor een volledige architecturale beschrijving kan men terecht op deze webpagina van de Inventaris van het Onroerend Erfgoed (IOE).

  *Architect Ernest Apers, geboren in 1883 in Boom, werd na de Eerste Wereldoorlog (1914-1918), door de Dienst der Verwoeste Gewesten van West-Vlaanderen gevraagd om te komen helpen bij de heropbouw van tal van openbare gebouwen en privé-woningen, die geheel of gedeeltelijk in puin lagen. Hij vestigde zich in 1920 in Roeselare en bleef er ook wonen. Zijn architecturaal werk is van groot belang geweest voor onze streek. Getuigen daarvan: een aantal geklasseerde gebouwen en hoeves die zijn ontworpen in de typische streekeigen bouwstijl van die tijd. Apers kreeg eveneens verscheidene opdrachten voor de sociale huisvestingsmaatschappijen "De Mandel" (Roeselare) en "Eigen Heerd" (Rumbeke). Later was hij de 'bouwmeester' van heel wat particuliere woningen in strakke art decostijl. In 1959 verhuisde Apers naar Heverlee waar hij bij zijn zoon ging wonen en er enkele maanden later overleed.

• Kouterweg 64-66
  
  Kouterweg 64-66. Grondplan van de dubbel-hoeve (© Informatie-Vlaanderen).
  
  De tweeling-hoeve, gezien vanaf de Kouterweg. Links Kouterweg 66 ((B&B De Kouterhoeve), rechts
  Kouterweg 64 (Hoeve 1919) (Foto: Google Streetview).

  Oorspronkelijk stonden er hier, aan weerszijden van de Kouterweg, twee - qua grondplan - nagenoeg identieke hoeves. De losse bestanddelen van beide boerderijen vormden a.h.w. mekaars spiegelbeeld. Het was een zogeheten dubbel-boerderij, die ondertussen is 'ontdubbeld' in Kouterweg 64 en Kouterweg 66. Het geheel is een fraai voorbeeld van de regionale bouwstijl die dominereerde vanaf het laatste kwart van de 19de eeuw tot en met de periode van wederopbouw na WO I (de jaren 1920). De twee deel-hoeves staan elk apart vermeld op de lijst van het Vlaams Onroerend Erfgoed. Voor een gedetailleerde architecturale beschrijving ervan kan u terecht op deze webpagina van de Inventaris Onroerend Erfgoed (IOE).

  1. Kouterweg 64
     
     Kouterweg 64. Hoeve 1919 genaamd. (foto: © Inventaris Onroerend Erfgoed).

  2. Kouterweg 66
     
     Kouterweg 66. Hoeve B&B De Kouterhoeve genaamd. Het gebouw waar de gastenkamers zich bevinden
     is gerestaureerd in de oorspronkelijke staat (foto: © Inventaris Onroerend Erfgoed).